تاجر ورشكسته از تاریخ صدور حكم ازمداخله در تمام اموال خود حتی آنچه كه ممكن است در مدت ورشكستگی عاید او گردد ممنوع است دركلیه اختیارات و حقوق مالی رشكسته كه استفاده از آن موثر درتادیه دیون او باشد مدیرتصفیه قائم مقام قانونی ورشكسته بوده و حق دارد به جای او از اختیارات و حقوق مزبور استفاده كند.(ماده ٤١٨ ق.ت.)
آثار حكم ورشكستگی وقتی ظاهر می شود كه حكم ورشكستگی از دادگاه صلاحیتدار صادر شده باشد و برابر ماده ٤١٩ ق.ت. از تاریخ حكم ورشكستگی هر كس نسبت به تاجر ورشكسته دعوائی از منقول یا غیر منقول داشته باشد باید بر مدیر تصفیه اقامه یا به طرفیت او تعقیب كند. كلیه اقدامات اجرائی نیز مشمول همین دستور خواهد بود.

الف - معاملات تاجر ورشكسته قبل از تاریخ توقف
اول - معاملات به قصد فرار از دین یا برای اضرار طلبكاران

ماده ٤٢٤ ق.ت. می گوید (هر گاه در نتیجه اقامه دعوی از طرف مدیر تصفیه یا طلبكاری برای اشخاصی كه با تاجر طرف معامله بوده یا بر قائم مقام قانونی آنها ثابت شود تاجر متوقف قبل از تاریخ توقف خود برای فرار از ادای دین یا برای اضرار طلبكارها معامله نموده كه متضمن ضرری بیش از ربع (٤/١) قیمت حین المعامله بوده است آن معامله قابل فسخ است مگر اینكه طرف معامله قبل از صدور حكم فسخ تفاوت قیمت را بپردازد دعوای فسخ در ظرف دو سال از تاریخ وقوع معامله در محكمه پذیرفته می شود.

در تصفیه عادی پس از تقسیم اموال و خاتمه ورشكستگی كارمند مربوطه گزارشی مبنی بر خاتمه ورشكستگی به رئیس اداره تصفیه می دهد. دراین گزارش خلاصه عملیات تصفیه و علت ورشكستگی و مبلغ دارائی بدهی و میزان كسری و همچنین سهمیه هایی كه برابر ماده ٤٧ قانون اداره تصفیه در صندوق دادگستری به ودیعه گذاشته شده قید می گردد. متعاقبا ورشكستگی از طرف رئیس اداره تصفیه اعلام و انتشار می گردد.

به موجب ماده ١ قانون اداره تصفیه امور ورشكستگی سازمانی به نام اداره تصفیه امور ورشكستگی كه در حال حاضر زیر نظر شورای عالی قضائی وزارت دادگستری انجام وظیفه می نماید در تهران و در بعضی از شهرستانهای مهم تاسیس گردیده است. اما در تقاطی كه اداره تصفیه تشكیل نشده است. امرتصفیه توسط مدیر تصفیه و نظارت عضو ناظر صورت میگیرد.
برابر ماده ٢ (ق.ا.ت.ا.و) (رئیس و كارمندان اداره تصفیه ممكن است از بین خدمتگزاران قضائی یا اداری یا غیر از خدمتگزاران دولت انتخاب شوند...). كارمندان اداره تصفیه به دو گروه تقسیم می شوند یكی قضات و دیگری كارمندان اداری.
قضات اداره تصفیه نقش مدیر را در رسیدگی به پرونده های ورشكستگی و عملیات تصفیه ایفا می نمایند. قضات مزبور كه از جمله قضات ایستاده می باشند از میان دادرسان وزارت دادگستری بنا به پیشنهاد مدیر كل اداره تصفیه امور ورشكستگی تحت نظارت شورای عالی قضائی تعیین می شوند.
كارمندان اداری به سه دسته تقسیم می شوند:
كارمندان حسابداری كه امور حسابداری را طبق مقررات خاص حسابداری و دستورات رئیس حسابداری اداره كل تصفیه یا رئیس اداره تصفیه انجام میدهند.
كارمندان دبیرخانه كه امور دفتری اداره تصفیه وامور اجرائی و دستورات قضات را انجام می دهند. كارمندانی كه معمولا سابقه قضائی دارند و مانند قضات به پرونده های ورشكستگی رسیدگی می نمایند.
اول - دفاتر اداره تصفیه و برگهای نمونه.
طبق ماده ١ آئین نامه قانون اداره تصفیه امور ورشكستگی اداره تصفیه ملزم به داشتن دفاتر زیر می باشد:
١- دفتر فهرست ورشكستگان
٢- دفتر فهرست ماموریت ها
٣- دفتر صندوق و دفتر تراز آزمایش.
٥- دفتر نماینده
دوم - امور مالی اداره تصفیه - صندوق (الف و ب)
اداره تصفیه كه عملیات مربوط به امور ورشكستگی را انجام می دهد نیاز به هزینه های ضروری دارد. به همین جهت قانونگذار صراحتا حق وصول هزینه های مزبور را پس از مشخص شدن اموال ورشكسته و قبل از تقسیم آنها بین غرما به اداره مزبور داده است. (صندوق الف) از طرف دیگر برای جلوگیری از محظورات مالی صندوق دیگری نیز پیش بینی گردیده است كه در آمدهایی را طبق قانون وصول نماید.
اداره تصفیه قبلا استقلال مالی داشت ولی به موجب ماده واحده لایحه قانونی راجع به درآمدهای اختصاصی چون كلیه درآمدهای اختصاصی وزارتخانه ها و موسسات دولتی باید به درآمد عمومی منتقل گردد. لذا در آمدهای اداره تصفیه امور ورشكستگی نیز به درآمد عمومی انتقال یافته و درمقابل اعتبار مورد نیاز اداره مزبور ضمن بودجه وزارت دادگستری در ردیف خاصی منظور می گردد. طبق ماده ٥١ (ق.ا.ت.ا.و) اداره تصفیه دارای دو صندوق به نام صندوق الف و ب می باشد كه ذیلا به شرح آنها می پردازیم:
صندوق الف
باید بین درامد و هزىنه صندوق مزبور قائل به تفكیك شد:
درآمد صندوق الف عبارت از وجوهی است كه حاصل ویژه دارائی ورشكسته به عنوان هزینه امور ورشكستگی به شرح زیر احتساب وبرداشت می شود:
تا ٠٠٠/١٠٠ ریال ٨%
نسبت به مازاد ٠٠٠/١٠٠ ریال تا ٠٠٠/٥٠٠ ریال ٧%
نسبت هب مازاد ٠٠٠/٥٠٠ ریال به بالا ٦%
در رابطه با هزینه صندوق (الف) وجوهی كه به شرح ماده ١ تصویب نامه مذكور وصول می شود باید به تجویز ماده واحده راجع به درآمدهای اختصاصی وزارتخانه ها به درآمد عمومی انتقال گردد و همانطور كه اشاره شد هزینه های امور ورشكسته از محل اعتبار مصوبه سالیانه اداره تصفیه تامین می گردد و اسناد هزینه باید به امضای متفق رئیس اداره كل تصفیه ذیحساب وزارت دارائی برسد.

صندوق ب
درامد صندوق (ب) عبارت است از ٢٥% حقوقی كه به موجب قانون ثبت شركتها و ماده ١١ قانون تجارت برای امضا دفاتر تعلق می گیرد ضمنا میزان حق الثبت و پلمپ دفاتر تجارتی به استثنا بهای تقاضانامه و اظهارنامه پلمپ و نیز درآمد صندوق (ب) به ازا هر یكصد صفحه دفتر تجارتی ٢٠٠ ریال كسر صد صفحه اول حداقل حق الثبت یكصد صفحع ٢٠٠ ریال محاسبه می شود.
وجوه صندوق (ب) پس از تامین كسری اعتبارات صندوق (الف) طبق بودجه ای كه هر سال از طرف وزارت دادگستری تنظیم و به تصویب هیئت وزیران می رسد به تریتب به مصارف زیر خواهد رسید:
پرداخت كسری هزینه های بیمارستان وزارت دادگستری
پرداخت حقوق و مزایای كارمندانی كه حسب ضرورت از طرف اداره كل تصفیه پرداخت شده ودر دادگستری مشغول به كار می باشند.
پرداخت فوق العاده سختی معیشت قضائی كه در بخش های خارج از مركز و نقاط دوردست و صعب المعیشه انجام وظیفه می نمایند.
كمك به صندوق تعاونی كارمندان قضائی و اداری دادگستری
تامین هزینه های لازم برای اجرا قانون اطفال بزهكار وتاسیس دادگاه بخش در خارج از مقرر دادگاه شهرستان.
تامین هزینه های لازم به منظور اجرای قانون اقدامات تامینی.