امروزه علايم و نام‌هاي تجاري، عنصر مركزي بازاريابي و استراتژي عرضه كالاها يا خدمات هستند. در اصل؛ عرصه رقابت تجاري، ميدان رقابت علايم و اسامي تجاري است نه تجّار اما؛ افزايش مراودات تجاري، رابطه مستقيمي با افزايش رقابت‌هاي مكارانه تجاري دارد كه در دهه‌هاي اخير با بهره‌گيري از فناوري‌هاي جديد به صور گوناگون گسترش يافته است.

در حال حاضر؛ شايع‌ترين تقلب در عرصه تجارت و بارزترين رقابت مكارانه، شبيه‌سازي علايم يا اسامي تجاري است كه از دعاوي شايع در دادگستري نيز مي‌باشد. از منظر حقوقي؛ اسم تجاري و علامت تجاري دو مقوله متفاوت هستند وآثار و احكام جداگانه‌اي دارند، ليكن در عرف تجاري - خصوصا در ادبيات بازاريابي و گاه، حتي در نوشته‌هاي حقوقي - اين دو مقوله يا به جاي هم استفاده مي‌شوند و يا هر دو يكي پنداشته شده و مترادف هم بكار مي‌روند.عدم آگاهي به تفاوت حقوقي اين دو مقوله، موجب مي‌شود؛ اقدام‌هاي قانوني جهت ثبت اسامي و علايم تجاري به موقع و به نحو صحيح انجام نشود و يا قضاوتي عادلانه و دفاعي شايسته در اين خصوص، صورت نگيرد. در اين مقاله سعي شده، با تكيه بر تجربه اندكي كه حاصل سال‌ها وكالت يا كارشناسي است «وجوه اشتراك و افتراق علايم و اسامي تجاري» مورد بررسي و تشريح قرار گيرد كه اميدوارم در ارتقاي دانش حقوقي همكاران، موثر باشد. البته به رسم مقالات قبلي، كاربردي بودن مطالب، بيش از نظريه‌پردازي، مدنظر بوده است.

گفتار اول - معرفي قوانين اصلي
در ايران، سابقه تقنيني راجع به حمايت از علايم تجاري به قانون سال 1304 باز مي‌گردد. اما قانوني كه در حال حاضر لازم‌الاجراست، قانون «ثبت اختراعات، طرح‌هاي صنعتي و علايم تجاري» مصوب 1386 وآيين نامه اجرايي آن مصوب 1387 است كه به طور آزمايشي به مدت پنج سال اجرا خواهد شد. در بعد بين‌المللي، مهم‌ترين معاهده‌اي كه در خصوص حمايت از علايم و اسامي تجاري منعقد شده است، «معاهده پاريس» مصوب 1883 مي‌باشد كه قريب به 190 كشور جهان تاكنون به آن پيوسته‌اند. ايران نيز در سال 1959 به آن ملحق شده و مقررات آن، مقدم بر قوانين داخلي است.(2)

گفتار دوم - تعاريف حقوقي و تجاري
مقدمتا لازم به يادآوري است؛ حقوق علايم و اسامي تجاري در تقسيم‌بندي رشته‌هاي علم حقوق از مباحث حقوق مالكيت‌هاي صنعتي است كه اين حوزه نيز يكي از رشته‌هاي حقوق مالكيت‌هاي فكري است. گفته شد؛ اسامي و علايم تجاري دو مقوله متفاوت ولي نزديك به هم مي‌باشند به نحوي كه گاه حقوق‌دانان نيز اين دو اصطلاح را با هم خَلط ميكنند.
براي درك مشتركات يا مميزات نام و علامت تجاري ابتدا بايد تعاريف حقوقي و عرفي آنها را جداگانه مدنظر قرار دهيم: مطابق ماده30 قانون جديد (مصوبه 1386):«نام تجاري يعني اسم يا عنواني كه معرف و مشخص‌كننده شخص حقيقي يا حقوقي باشد» در مقابل؛ «علامت تجاري هر نشان قابل رويتي است كه بتواند كالاها يا خدمات اشخاص حقيقي يا حقوقي را از هم متمايز سازد »(1) بنا به تعاريف قانوني مذكور و با در نظر داشتن ساير اصول حقوقي؛ اولا) اسم كليه شركت‌هاي تجاري و موسسات غير تجاري ثبت شده و اسم بنگاه‌ها و تجارت‌خانه‌هاي ثبت نشده كه به صورت فردي يا شراكتي به فعاليت‌هاي تجاري يا غير تجاري مشغولند از جهت معرفي هويت صنفي آنان، يك اسم تجاري است. ثانيا) هر نشاني اعم از حروف، اعداد،كلمات، نقوش و تصاوير يا تركيبي از آنها كه براي تمايز كالاها و خدمات به كار مي‌رود، علامت تجاري است. در نتيجه؛ كلماتي كه براي تمايز كالاها يا خدمات به‌كار مي‌روند «علامت تجاري يا علامت خدماتي» هستند نه «اسم يا نام تجاري». ثالثا) قانون‌گذار، تعريف خود از نام تجاري را به نحوي انشا كرده است كه نام هر شخص حقيقي نام تجاري محسوب مي‌گردد (تعريف، مانع نيست) ليكن بديهي است، فقط نام كساني كه به اقتضاي نوع شغل خويش (مانند وكلا و اطبا) و يا به اعتبار كسب و كارشان، ارتباط تنگاتنگي بين نام و كارشان وجود دارد، نام تجاري محسوب مي‌گردد. در واقع نام تجاري بايد معرف هويت صنفي اشخاص اعم از تاجر و غيرتاجر باشد.اما تعاريف و اصطلاحات قانوني با تعاريف و اصطلاحاتي كه در تجارت و بازاريابي به كار مي‌رود، يكي نيست. چراكه اكثر تجّار و بازاريابان، به كلماتي كه براي تمايز كالاها يا خدمات به‌كار مي‌روند «نام تجاري» مي‌گويند نه «علامت تجاري»، همچنين به تصاويري كه علامت تجاري‌اند، بيشتر« آرم، لوگو، مارك و... » گفته مي‌شود. لازم به ذكر است؛ كلمات و اعداد تحت شرايطي خاص مي‌توانند هم علامت تجاري باشند و هم نام تجاري كه در ادامه بحث به آن خواهيم پرداخت.آرم تجاری

گفتار سوم - وجوه افتراق علامت تجاري و اسم تجاري
1- مرجع ثبت: براي ممانعت از سوءاستفاده رقبا و جلب حمايت قانوني بايد علامت يا نام تجاري را ثبت كرد. يكي از تفاوت‌هاي علامت و نام تجاري مرجع ثبت و شيوه ثبت آنهاست. علايم كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي در اداره ثبت علايم تجاري كه از توابع اداره كل مالكيت صنعتي است، طبق قوانين فوق‌الذكر در تهران ثبت مي‌شود. در مقابل؛ ثبت نام تجاري به دو بخش تقسيم مي‌شود: نام تجاري اشخاص حقوقي (شركت‌ها و موسسات دولتي يا خصوصي) طبق قانون تجارت و قانون ثبت شركت‌ها در اداره ثبت شركت‌هاي تهران ثبت مي‌شود. (به غير از شركت‌هاي فعال در مناطق آزاد) اما متاسفانه، درخصوص ثبت نام تجاري اشخاص حقيقي (تجارتخانه‌هاي فردي يا جمعي) هنوز آيين نامه‌اي خاص و اداره‌اي مخصوص جهت ثبت اين دسته از نام‌ها تصويب و داير نشده است. لذا علي‌رغم آنكه طبق ماده 8 كنوانسيون پاريس و ماده 47 قانون ثبت علايم مصوب 1386 «نام‌هاي تجاري بدون ثبت نيز در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث، حمايت مي‌شوند»، ليكن چون فايده اصلي ثبت نام يا علامت تجاري، سهولت در اثبات مالكيت آنهاست، در حال حاضر؛ اشخاص حقيقي كه نام شخصي آنان از شهرتي برخوردار است و يا نام خاصي را براي معرفي هويت صنفي خود به‌كار مي‌برند، ناچار، بايد يا به اين نام شركت تاسيس كنند يا نام مربوطه را به صورت علامت تجاري ثبت كنند. نكته بسيار مهمي كه در خصوص ثبت اسامي و علايم تجاري وجود دارد اين است كه متاسفانه اداره ثبت علايم تجاري و اداره ثبت شركت‌ها از جهت سوابق و اطلاعات ثبتي هيچ ارتباطي با يكديگر ندارند. فقدان اين ارتباط موجب شده، گاه نام يك شركت يا موسسه به عنوان علامت تجاري انتخاب شده و به نام فرد ديگري ثبت شود و يا بالعكس علامت تجاري ثبت شده‌اي در نام يك شركت يا موسسه به‌كار رفته و ثبت شود. اثر عملي چنين وضعيتي اين است كه افراد سود جو با اطلاع از اين نقطه ضعف اداري، به رايگان و با گرفتن سند رسمي از شهرت علامت يا اسم تجاري ديگران استفاده مي‌كنند. البته راهكاري حقوقي براي ممانعت از ادامه چنين تخلفي وجود دارد كه در بخش دعاوي، گفته خواهد شد. ليكن موضوع، مستلزم صرف وقت و هزينه بسيار است.
2- مدت اعتبار: مدت اعتبار علامت تجاري در ايران ده سال است. چنانچه صاحب علامت بخواهد به استفاده از علامت خويش ادامه دهد بايد در سال پاياني، اعتبار علامت خود را تمديد كند در غير اين صورت به نام اشخاص ديگر قابل ثبت است. در مقابل؛ اسامي شركت‌ها يا موسسات (اسامي تجاري) تا زماني كه شخص حقوقي منحل نشده و حتي سال‌ها پس از انحلال، اعتبار دارد. نكته مهمي كه در خصوص مدت اعتبار علايم و اسامي تجاري بايد به آن توجه كرد اين است كه اگر از علامتي حداقل سه سال استفاده نشود، قانونا قابل ابطال است. (ماده 41) ولي اگر شركت يا موسسه‌اي غيرفعال باشد و از اسم تجاري خود استفاده نكند به اين دليل نمي‌توان نام آن را ابطال كرد.کد اقتصادی
3- تعدد اختيار علامت يا نام تجاري
انتخاب و ثبت علامت تجاري محدوديتي ندارد. هر شخصي مي‌تواند ده‌ها علامت تجاري را به نام خود ثبت كند. ليكن اصولا هيچ‌كس نمي‌تواند بيش از يك نام تجاري براي خود اختيار كند.
4- ثبت بين‌المللي: به استثناي علايم و اسامي مشهور، حمايت قانوني از علايم و اسامي تجاري، محدود به مرزهاي كشور ثبت كننده است. (اصل حمايت سرزميني) لذا براي حمايت در ساير كشورها بايد اقدامات ثبتي را جداگانه در هر كشور انجام داد. براي ثبت بين‌المللي علايم تجاري، كنوانسيون خاصي به نام «مادريد» وجود دارد كه مي‌توان از تسهيلات آن استفاده كرده و در قريب به يكصد كشور جهان از طريق ادارات محلي و بدون مراجعه به كشور خارجي، اقدامات ثبتي را انجام داد. در مقابل؛ براي ممانعت از استفاده رقبا از نام يك شركت يا موسسه در ساير كشورها، فقط بايد در كشور مورد نظر شركت يا موسسه تاسيس كرد كه كار مرسوم و مقرون به صرفه‌اي نيست.
5- انتقال حقوق: صاحب علامت تجاري مي‌تواند، حقوق خود را به طور موقت يا دائمي به شخص يا اشخاص ديگر منتقل كند (قرارداد فروش يا اجازه بهره‌برداري) در هر حالت، الزامي به انتقال شركت، كالاها و يا كارخانه به منتقلٌ‌اليه وجود ندارد. در مقابل؛ انتقال نام تجاري تقريبا غير ممكن است و در صورت امكان نيز انتقال نام تجاري بايد همراه با انتقال شركت يا بخشي از آن باشد كه با نام تجاري شناخته مي‌شود.(ماده 49 قانون جديد)
6- الزامي يا اختياري بودن ثبت:
انتخاب و ثبت علامت تجاري قانونا اجباري نيست. (قانون جديد، مسكوت است) البته با توجه به مزاياي ثبت علامت تجاري، عقلاً ثبت آن لازم است. در مقابل؛ اختيار يك نام تجاري به هنگام ثبت شركت يا موسسه، اجباري است.
7- جواز استفاده از كلمات و اعداد:
استفاده از برخي كلمات يا اعداد در نام تجاري مجاز و در علامت تجاري ممنوع است و بالعكس. به عنوان مثال، انتخاب و ثبت يك كلمه بي‌معنا به عنوان علامت تجاري جايز است ليكن انتخاب آن به عنوان نام شركت يا موسسه (اسم تجاري) مجاز نيست.
8- طبقه بندي كالاها و خدمات
از منظرحقوق علايم تجاري؛ كالاها و خدمات، طبقه‌بندي بين‌المللي خاصي دارد و در حال حاضر به 45 طبقه تقسيم شده است. به هنگام ثبت علايم تجاري، يكي از اساسي ترين عوامل قبول يا رد اظهارنامه ثبتي، تفاوت يا اشتراك طبقات كالاها و خدمات است. به نحوي كه حتي در بسياري از موارد، تفاوت طبقات، مي‌تواند انتخاب عين علامت تجاري ثبت شده را در طبقه ديگر مجاز كند. در مقابل؛ تفاوت موضوع شركت يا موسسه نمي‌تواند مجوز انتخاب عين نام تجاري ثبت شده باشد.
گفتار چهارم- وجوه اشتراك علامت تجاري و اسم تجاري
1- حق استفاده انحصاري : مطابق قانون، صاحب يك نام تجاري همانند صاحب يك علامت تجاري داراي حق استفاده انحصاري است. بدين معنا كه در سراسر كشور، هرگونه استفاده از عين يا مشابه نام و علامت تجاري كه مصرف كنندگان را در تشخيص كالاها و خدمات و يا در تشخيص شركت‌ها و موسسات به اشتباه بيندازد از مصاديق رقابت تجاري مكارانه بوده و ممنوع است.
2- حق تعقيب كيفري : علاوه برآنكه براي صاحبان علايم و اسامي تجاري، امكان طرح دعواي حقوقي وجود دارد؛ مطابق ماده 61 قانون جديد، براي اشخاصي كه حقوق انحصاري صاحب علامت يا نام تجاري را نقض كنند مجازات كيفري نيز مقرر شده است.
3- ممنوعيت استفاده از الفاظ بيگانه: مطابق قانون و آيين‌نامه ممنوعيت استفاده از الفاظ بيگانه، استفاده از الفاظ ساير زبان‌ها به عنوان نام يا علامت تجاري ممنوع است. البته معادل‌نويسي الفاظ فارسي به خط بيگانه و استفاده از الفاظ خارجي براي صادرات كالاهاي داخلي، مجاز است.
4- انتخاب علامت و اسم تجاري واحد: يكي بودن اسم تجاري و علامت تجاري ممنوعيت قانوني ندارد. اما چنانچه شخصي بخواهد اسم تجاري‌اش، علامت تجاري وي هم باشد يا بالعكس، بايد هريك را به طور جداگانه به عنوان يك علامت و اسم تجاري ثبت كند. (مانند مهرام و زر ماكارون) البته، هميشه امكان ايجاد اين وحدت حقوقي وجود ندارد چراكه اين موضوع مستلزم عوامل حقوقي مختلفي است.
گفتار پنجم - دعاوي علايم و نامهاي تجاري معارض
مبحث دعاوي علايم و اسامي تجاري را مانند ساير دعاوي بايد هم [از] منظر شكلي (آيين دادرسي) هم از منظر ماهوي (انواع دعاوي)، جداگانه مورد بررسي قرار داد:
1- آيين دادرسي
الف - دادگاه صالحه: مطابق ماده 59 قانون لاحق، رسيدگي به كليه دعاوي مالكيت‌هاي صنعتي از جمله دعاوي علايم و اسامي تجاري، در صلاحيت محلي دادگاه‌هاي حقوقي و كيفري تهران مي‌باشد. متاسفانه عليرغم تصريح قانون‌گذار، مبني بر تخصيص شعب خاصي از دادگاه‌هاي تهران جهت رسيدگي به دعاوي مالكيت‌هاي صنعتي، هنوز دادگاه يا دادگاه‌هاي ويژه‌اي كه به طور تخصصي به اين دعاوي رسيدگي كنند، تشكيل نشده است. البته؛ ناگفته نماند، طبق رويه اداري، چند سالي است، دعاوي مورد بحث، معمولا در دادسرا و دادگاه‌هاي بدوي و تجديدنظر به چند شعبه خاص ارجاع مي‌گردد، ليكن اختصاصي بودن شعب دادسرا يا دادگاه و تخصصي بودن رسيدگي قضايي به معناي واقعي آن، هنوز محقق نشده است. بديهي است؛ با توجه به اهميت اقتصادي اين دعاوي و همچنين پيچيدگي مباحث حقوقي آن، ضروري است، شعبي از دادگاه‌هاي تهران به معناي واقعي و به طور خاص به دعاوي مالكيت‌هاي صنعتي اختصاص داده شوند و حتي با توجه به كثرت اين دعاوي، بهتر است، مجتمع قضايي خاصي در اين خصوص داير گردد.
ب - ذي‌نفع در دعوا: مطابق قانون سابق‌الذكر، مالك نام يا علامت تجاري كه مدعي نقض حقوق انحصاري خويش باشد، مي‌تواند عليه ناقض حق، اقامه دعوا كند و حتي تحت شرايطي، دارنده اجازه استفاده (مالك موقت منافع) نيز اين حق را دارد. ليكن تفاوتي اساسي بين نام و علامت تجاري از جهت دليل ذي‌نفع بودن مدعي، وجود دارد. در علايم تجاري، اصولا مدعي (خواهان يا شاكي) نمي‌تواند صرفا به استعمال مقدم از علامت مورد اختلاف استناد كند، بلكه بايد علامت را ثبت كرده و با سند مالكيت، سمت خود را در دعوا، ثابت كند.(3) اما طبق ماده 47 قانون لاحق، نام‌هاي تجاري حتي بدون ثبت، قابل حمايت هستند و اين، بدين معناست كه سابقه استعمال از نام تجاري، مي‌تواند به تنهايي دليل مالكيت و جواز اقامه دعوا باشد. شايان ذكر است؛ متاسفانه در قانون اخيرالتصويب، براي مصرف كنندگان يا نهادهاي مرتبطي مانند سازمان حمايت ازحقوق مصرف‌كنندگان، حقي جهت امكان طرح دعوا عليه اسامي يا علايم تجاري تقلبي يا مشابه، پيش‌بيني نشده است كه اميد است در تصويب قانون دائمي، مورد توجه قرار گيرد.
2- انواع دعاوي
دعاوي راجع به علايم و اسامي تجاري، انواع مختلفي دارد و پرداختن به همه آنها مقال و مجال ديگري مي‌طلبد.آن چه كه در ادامه خواهد آمد، صرفا دعاوي مرتبط با مقاله حاضر است.
الف - دعواي ابطال نام شركت يا موسسه
گفته شد كه نام يك شركت يا موسسه، اسم تجاري است نه علامت تجاري و «اسم تجاري» براي تمايز اشخاص و «علامت تجاري» براي تمايز كالاها و خدمات قابل استفاده است. لذا شركت‌ها و موسسات حق ندارند از نام خود براي معرفي كالاها و خدمات استفاده كنند چراكه حقوق يك شركت يا موسسه نسبت به نام تجاري اش صرفا در حدود معرفي شركت يا موسسه است و لاغير. نتيجه اينكه؛ اولا اگر يك نام تجاري، عين يا مشابه يك علامت تجاري مقدم الثبت باشد، صاحب علامت تجاري مي‌تواند، ابطالِ نام شركت يا موسسه رقيب را از دادگاه بخواهد. ثانيا- اگر نام شركت يا موسسه‌اي مشابه نام شركت يا موسسه ديگري باشد به نحوي كه مصرف‌كنندگان و مراجع اداري را در تشخيص و تمايز آنها به اشتباه بيندازد، مي‌توان ابطال نام تجاري مشابه و موخرالثبت را از دادگاه خواست.
ب- دعواي ابطال علامت تجاري:
گفته شد كه صاحب نام تجاري داراي حق استفاده انحصاري است، لذا اگر از نام شركت‌ها يا موسسات عمدا يا سهوا به عنوان علامت تجاري استفاده شود به نحوي كه مشابه اسم تجاري سابق‌الثبت باشد مي‌توان با اثبات رقابت مكارانه، ابطال آن را از دادگاه خواست.لازم به ذكر است؛ دعاوي حقوقي فوق‌الذكر راجع به علايم و اسامي ثبت شده است. لذا چنانچه با نام‌ها يا علايم تجاري ثبت نشده مواجه باشيم، عناوين دعاوي حقوقي و كيفري متفاوت خواهد بود كه پرداختن به آنها از مجال اين مقاله خارج است و خود مقاله مستقلي مي‌طلبد.
نتيجه:اسامي و علايم تجاري دو عنصر بسيار مهم در عرصه تجارت هستند و از منظر حقوقي، آثار و احكام جداگانه‌اي دارند. «اسم تجاري» براي تمايز اشخاص و «علامت تجاري» براي تمايز كالاها و خدمات قابل استفاده است. گاه با بي‌توجهي به تفاوت حقوقي اين دو مقوله، آرايي ناصواب صادر شده و زيان‌هاي تجاري سنگيني به بار مي‌آيد. لذا عرضه‌كنندگان كالاها و خدمات، وكلا، قضات و از همه مهم‌تر قانون‌گذار، بايد به تمايزات و مشتركات اين دو موضوع، توجه كنند. در خصوص ثبت اسامي تجاري، سال‌هاست با فقدان آيين‌نامه اجرايي مواجه هستيم كه تصويب آن از ضروريات حقوقي است. همچنين بايد با تمركز اداري يا هماهنگي بين اداره ثبت علايم تجاري و اداره ثبت شركت‌ها به سوء‌استفاده اشخاص و تعارضات حقوقي، پايان داده شود.
نهايتا؛ اميدوارم، با گذشت قريب به 80 سال از زمان تصويب اولين قانون راجع به علايم و اسامي تجاري، محاكمي خاص براي رسيدگي به دعاوي مالكيت‌هاي صنعتي، اختصاص يابد.جواز تاسیس
كلام آخر اينكه؛ حمايت قانوني از اسامي و علايم تجاري، رابطه مستقيمي با ميزان سرمايه‌گذاري، توسعه صنعت و حتي سلامت جامعه، دارد. قانون آزمايشي اخير التصويب، با محاسن بسياري كه نسبت به قانون سابق دارد، نقائص و معايبي نيز دارد كه اميدواريم در تدوين و تصويب قانون دائمي با مشاركت جامعه حقوقي و صاحبان صنايع، مرتفع شود. در ضمن؛ براي آشنايي بهتر با آثار و احكام «علامت و نام تجاري» انشاالله در شماره آينده به شرح و نقد آراي مرتبط با بحثي كه گذشت، خواهيم پرداخت كه قطعا براي علاقه‌مندان، آموزنده خواهد بود.

مراحل انجام کار ثبت علامت

توجه: تسلیم اظهارنامه علامت تنها از طریق فایل الکترونیکی امکان پذیر بوده و متقاضیان ثبت علامت می توانند از طریق این آدرس http://ipm.ssaa.ir  اظهار نامه خود را تسلیم اداره علامت نمایند.

ثبت اظهارنامه علامت

توجه :

1- پس از ثبت اظهارنامه علامت جهت پیگیری روند اقدامی لطفا از قسمت " اداره ثبت علائم تجاری " > " پیگیری اظهارنامه و خلاصه پرونده علامت " و یا منتظر دریافت پیام کوتاه  پس از ثبت اظهارنامه در بستر الکترونیکی و همچنین نامه الکترونیکی (e-mail ) از سامانه ثبت علامت مبنی بر دریافت اظهارنامه و ضمائم آن باشید .

توجه  در صورتیکه بعد از تسلیم اظهارنامه و ضمائم آن پیامک یا نامه الکترونیکی ارسال نشود به ظن قوی شماره تلفن همراه یا e-mail اعلامی به غلط تایپ شده است

2-بررسی مقدماتی

الف)عدم تکمیل بودن مدارک و ضمائم اظهارنامه و ضرروت اصلاح و تکمیل

ب ) تکمیل بودن

2-الف: پس از بررسی ابتدایی اظهارنامه و ضمائم آن از نظر شکلی در صورتیکه اظهارنامه و ضمائم آن مطابق مقررات قانون و آئین نامه اجرایی آن تنظیم نشده باشد کارشناس مطابق مقررات مبادرت به صدور اخطار رفع نقص می نماید و اخطار رفع نقص در فضای مجازی به آدرس e-mail  شما ارسال می شود و از تاریخ ارسال نامه الکترونیکی متقاضی ظرف 30 روز مهلت دارد تا نسبت به اصلاح یا تکمیل مندرجات اظهارنامه و مدارک و ضمائم اقدام نماید در غیر اینصورت اظهارنامه  کان لم یکن تلقی می گردد .

پس از تکمیل و اصلاح اظهارنامه و ضمائم آن متقاضی باید با درخواست پاسخ به اخطار رفع نقص در قسمت خدمات الکترونیک) گزینه ثبت انواع درخواست(رفع نقص،پرداخت حق الثبت،تمدید،انتقال و...) درخواست مورد نظر(درخواست رفع نقص) را تکمیل و با ضمیمه کردن ضمائم آن را از طریق سامانه ارسال نماید .

نکته : در صورتیکه متقاضی ظرف موعد  30 روز قادر به رفع نقص مندرجات اظهارنامه و ضمائم و مدارک نباشد می تواند با ذکر دلایل  مثبته بنا به تشخیص اداره یکبار تمدید مهلت رفع نقص را از مرجع ثبت بنماید و مرجع ثبت می تواند فقط برای یکبار با درخواست وی موافقت نماید و متقاضی میتواند با ورود به سامانه مالکیت معنوی و ثبت انواع درخواست( رفع نقص،پرداخت حق الثبت،تمدید،انتقال و...) فایل درخواست استمهال رفع نقص را انتخاب و تکمیل نماید.

2-ب )تکمیل بودن مدارک و ضمائم اظهارنامه

در صورتیکه اظهارنامه و ضمائم آن تکمیل باشد مطابق قانون ثبت اختراعات ،طرح صنعتی و علائم تجاری و آئین نامه اجرایی آن تنظیم شده باشد کارشناس بر پایه کلیه کلمات و اعداد و تصویر علامت مورد نظر را در سیستم جستجو نموده و در صورتیکه سابقه ای مشابه علامت مورد تقاضا در سیستم (بانک اطلاعات داده ) اداره علامت مشاهده نماید یا علامت درخواستی از مصادیق علائم غیر قابل ثبت باشد منجر به اخطار رد مشروط یا مطلق می گردد .

در صورتیکه سابقه ای مشابه علامت مورد تقاضا نباشد یا سابقه از مصادیق علائم غیر قابل ثبت نباشد مراتب منتهی به آگهی تقاضای ثبت علامت (آگهی نوبت اول ) گردیده و متقاضی در زمان اخذ آگهی مذکور کپی برابربا اصل مدارک اسکن شده و پرینت فرم اظهارنامه الکترونیکی فایل شده به همراه 10 نمونه علامت و یک عدد پوشه و رسید پرداخت هزینه و یا پرینت پرداخت الکترونیکی که به Email متقاضی در صورت درج Email در قسمت پرداخت الکترونیکی درگاه بانک ملی و احراز کارشناس پرونده از بخش پاسخگویی و اعلام نتیجه به کارشناس مربوطه تسلیم و پس از اخذ تائید لازم از کارشناس به امضاء مسئول اداره رسانده و سپس نسخه فیزیکی آگهی مذکور را به روزنامه رسمی کشور واقع در میدان امام خمینی خیابان بهشت طبقه اول تحویل می نماید .

فرآیند ثبت علامت

در حقوق مرتبط با مالکیت معنوی شرط استفاده از این دسته حقوق منوط به ثبت آن در مرجع متولی ثبت است و درصورتیکه اظهارنامه علامت به مرجع ثبت تسلیم نشود حقوقی ایجاد نمی شود و ثبت علامت مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است

نحوه و شرایط و زمان مناسب تسلیم اظهارنامه علامت

برطبق ماده 2 آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 :ثبت علامت مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است و بنابر قاعده (سیستم اولین ثبت یا علامت FIRS TO FILE )هرکسی زودتر اظهارنامه خود را تسلیم اداره علامت نماید حق ثبت علامت را خواهد داشت و تاریخ و زمان تسلیم اظهارنامه معیار اولویت و تقدم او نسبت به سایرین محسوب می شود و بنابر اصل "اولین تسلیم کننده اظهارنامه" شما اولین متقاضی و ثبت کننده علامت محسوب می شوید و کسی که مدعی خلاف این اصل باشد باید دلیل و مدرک و بینه ارائه نمایدتاخلاف آنرااثبات نماید.

زبان و تعداد نسخ اظهارنامه

اظهارنامه ثبت علامت باید بصورت الکترونیکی و در فرم مخصوص به آدرس http://ipm.ssaa.ir و به زبان فارسی تنظیم شود.

محتویات ومندرجات اظهارنامه

اظهارنامه ثبت علامت  باید حاوی نکات زیر باشد:

1- اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی، تابعیت و سمت متقاضی و درصورتیکه متقاضی شخص حقوقی است ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و عنداللزوم هرگونه شناسه دیگر آن الزامی است.

2- اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی نماینده قانونی متقاضی درصورت وجود

3- اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایران را دارند درصورتیکه متقاضی مقیم ایران نباشد.

در بند 3 درصورتیکه متقاضی مقیم ایران نباشد و بنابر حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس درخواست ثبت علامت خود را ایران بنماید باید اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها را درایران دارند اعلام نمایند تا تصمیمات اداره در زمان مقتضی به آنها ابلاغ گردد و پرونده معطل نماند.

4- تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهی نامه علامت در خارج، درصورت درخواست حق تقدم.

متقاضی می تواند همراه با اظهارنامه خود، طی اعلامیه ای حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت معنوی مورخ 1261 هجری شمسی (20 مارس 1883) و اصلاحات بعدی آن را درخواست نماید حق تقدم می تواند براساس یک یا چند اظهارنامه ملی یا منطقه ای یا بین المللی باشد که در هر کشور یا برای هر کشور عضو کنوانسیون مذکور تسلیم شده است و با پذیرش درخواست حق تقدم حمایتهای مذکور در کنوانسیون پاریس شامل آن خواهد بود.

بررسی اظهارنامه و مراحل آتی

الف- مرجع ثبت ظرف 30روز از تاريخ وصول، اظهارنامه و ضمائم آن را از لحاظ رعايت جنبه‌هاي شكلي و ساير شرايط مقرر در قانون و اين آيين نامه و همچنين تطبيق طبقه يا طبقات اعلامي با طبقه‌بندي بين‌المللي، مورد بررسي قرار مي‌دهد.

·    چنانچه پس از بررسي، ايرادات و نواقصي در اظهارنامه و ضمائم آن مشاهده شود، مرجع ثبت مراتب را به صورت مكتوب و با قيد جزييات به متقاضي ابلاغ تا ظرف مهلت مقرر در اين آيين نامه اقدام به رفع نقص نمايد.

·    درصورتیکه متقاضي در مهلت مقرر قانوني به هر علتي نتواند نقايص اعلامي را رفع نمايد، مرجع ثبت اظهارنامه را رد و مراتب را كتباً با ذكر علت يا علل رد به متقاضي ثبت ابلاغ خواهد كرد.

تبصره - مهلت رفع نقص براي متقاضيان ايراني تا 30 روز و براي متقاضيان مقيم خارج از كشور تا 60 روز از تاريخ ابلاغ محاسبه مي‌شود.

توجه1: لازم به ذکر است باتوجه به اینکه مراحل پذیرش ثبت اظهارنامه علامت در حال حاضر صرفاً به صورت الکترونیکی می باشد بنابراین پس از بررسی اظهارنامه چنانچه پرونده مربوطه منجر به صدور اخطار اعم از (رفع نقص ، رد اظهارنامه) گردد مراتب به صورت پست الکترونیکی (ایمیل) یا از طریق پیامک (اس ام اس) برای متقاضی ارسال شده و در مهلت مقرر قانونی رفع نقص یا اعتراض به رد اظهارنامه به صورت الکترونیکی امکان پذیر می باشد.

ب- هرگاه تقاضاي ثبت علامت تجاری مورد پذيرش مرجع ثبت قرار گيرد، مراتب به صورت پست الکترونیکی (ایمیل) یا از طریق پیامک (اس ام اس) به متقاضي اعلام شده و وي بايد ظرف 30 روز پس از تاريخ اعلام، جهت پرداخت هزينه‌هاي مربوط به ثبت علامت و انتشار آگهي اقدام نمايد. در صورت عدم پرداخت هزينه‌ها در مهلت مقرر فوق، اظهارنامه كان لم يكن تلقي مي‌گردد. اين مهلت براي متقاضيان مقيم خارج از كشور 60 روز مي‌باشد.

اعتراض به رد اظهارنامه علامت تجاری

تصميم مرجع ثبت مبني بر رد اظهارنامه، از سوي متقاضي قابل اعتراض است. اگر سابقه وجود داشته باشد متقاضی می تواند از سوابق قبلی استفاده نماید در غیر اینصورت اظهارنامه ضمن اعتراض را از طریق سایت تکمیل می نماید .

اعتراض به علامت ثبت شده :

چنانچه متقاضی نسبت به علامت ثبت شده ای اعتراض دارد باید برای اعتراض به دادگاه مراجعه نماید .

تمديد ثبت علامت تجاری :

مالك علامت تجاری مي‌تواند با پرداخت هزينه مقرر، درخواست تمديد اعتبار ثبت علامت تجاری را براي 10سال بنمايد. درخواست تمديد ثبت، ظرف شش‌ماه قبل از انقضاي مدت اعتبار ثبت علامت به عمل خواهد آمد.

تبصره – در صورت عدم درخواست تمديد ثبت ظرف مهلت ياد شده، امكان درخواست آن ظرف مهلت 6 ماه پس از پايان اعتبار ثبت علامت تجاری، با پرداخت جريمه تأخير طبق جدول هزينه‌ها وجود دارد، والا ثبت علامت  از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

نحوه ثبت اظهارنامه اضافه کالا و یا تغییر علامت

قابل توجه متقاضیان محترم:


نحوه ثبت اظهارنامه اضافه کالا/خدمات و طبقه و همچنین ثبت اظهارنامه تغییر علامت برای پرونده هایی که بصورت دستی ثبت شده بودند.

مدارک مورد نیاز جهت تکمیل پرونده قبلی

کپی روزنامه رسمی تاسیس و تغییرات برای اشخاص حقوقی

یک نمونه تصویر علامت در ابعاد شش سانتی متر در شش سانتی متر

کپی شناسنامه و کارت ملی برای اشخاص حقیقی و کپی مدارک مزبور به تعداد دارنده یا دارندگان حق امضاء مجاز طبق آخرین تغییرات روزنامه رسمی برای اشخاص حقوقی

کپی گواهینامه ثبت علامت


نکته بسیار مهم

تمام موارد خواسته شده مربوط به پرونده قبلی میباشد

راهنمای ثبت اظهارنامه اضافه کالای همزمان با اعتراض

پس از ثبت اظهارنامه و دریافت رمز از طریق پیامک، با استفاده از گزینه "ثبت انواع درخواست (رفع نقص،پرداخت هزینه حق الثبت ، تمدید، انتقال و ...) "، درخواستی با موضوع، "اعتراض به تقاضاي ثبت (قبل از ثبت) " ثبت نمایید

نکته : لازم به ذکر است پرونده های قدیمی جهت تکمیل اطلاعات پرونده و دریافت شماره اظهارنامه و رمز اینترنتی می بایست بصورت حضوری به مسئول مربوطه مراجعه نمایند


نکته بسیار مهم: الزاما، می بایست، هم اظهارنامه و هم درخواست، در یک تاریخ (در یک روز و یک ساعت) ثبت شوند،